Gweledigaeth Addysg a Gwella Iechyd Cymru (AaGIC) yw cefnogi optometryddion a gweithwyr gofal llygaid proffesiynol eraill trwy raglen o addysg o ansawdd uchel a gwella sgiliau sy’n cyd-fynd â datblygiad proffesiynol parhaus, arfer myfyriol, a mentora.
Mae dyfodol gwasanaethau gofal llygaid yng Nghymru yn gofyn am ddull amlochrog sy’n cynnwys pob rôl gofal iechyd i ddatrys problemau cyfredol. Mae rolau allweddol i optometryddion o ran lleihau nifer yr atgyfeiriadau i wasanaeth llygaid ysbytai, rheoli mwy o gleifion mewn gofal sylfaenol, gan gynnwys cleifion sydd ar hyn o bryd o dan wasanaeth llygaid yr ysbyty. Mae orthoptyddion a nyrsys hefyd yn hanfodol i gefnogi gwasanaethau offthalmoleg mewn gofal eilaidd. Mae dysgu a hyfforddiant yn sail i'r rolau newydd hyn a'r newidiadau mewn gwasanaeth.
Er mwyn cyflawni'r nodau hyn mae angen uwchsgilio Gweithwyr Gofal Iechyd Proffesiynol gydag addysg ôl-raddedig bellach a datblygiad proffesiynol parhaus. Yn gysylltiedig â hyn mae gofyniad i optometryddion gael eu cefnogi pan fyddant yn ymgymryd â rolau clinigol ychwanegol ac, yn hollbwysig, eu galluogi i ddod yn fwy medrus wrth reoli a derbyn risg glinigol. Nid oes gan optometreg yng Nghymru bresenoldeb sylweddol mewn gofal llygaid mewn ysbytai ac mae angen cefnogi a datblygu hyn hefyd, ynghyd â datblygu ein harweinwyr clinigol yn y dyfodol. Mae angen i hyn fod o fewn cyd-destun y fframwaith addysg ar bob lefel fel bod optometryddion y dyfodol yn weithwyr proffesiynol sy'n barod i reoli cleifion yn glinigol o fewn gofal sylfaenol ar y diwrnod cyntaf gyda'u taith barhaus yn cael ei chefnogi a'i datblygu.
Mae 4 elfen y mae angen rhoi sylw iddynt:
Er mwyn darparu gwasanaethau newydd, mae rhai elfennau sgiliau a dysgu yn orfodol, gyda DPP yn gysylltiedig â safonau 3 blynedd y rheolydd. Bydd DPP ar gyfer y proffesiwn cyfan ond bydd hefyd yn cael ei deilwra i'r gwasanaethau a'r gwaith y mae optometrydd, optegydd dosbarthu ac optegydd lensys cyffwrdd yn ei wneud. Bydd portffolios myfyriol yn hwyluso addysgu, agweddau a phroffesiynoldeb. Bydd y ffocws ar gwmpas ymarfer, myfyrio a mentora sy'n cyd-fynd â phroffesiynau gofal iechyd eraill, megis deintyddiaeth, fferylliaeth a meddygaeth.
Er mwyn sicrhau ein bod yn hyblyg wrth gyflwyno DPP i hwyluso amrywiaeth o arddulliau dysgu, rydym yn cynnig DPP ar ffurf cyflwyniadau ar-lein, sesiynau adolygu gan cymheiriaid, a gweithdai. Trefnir hyn trwy ein platfform dysgu ar-lein Y Ty Dysgu (Croeso! - Ytydysgu AaGIC).
Mae AaGIC yn comisiynu cymwysterau sydd wedi'u cynllunio i helpu optometryddion ac optegwyr cyflenwi mewn practis gofal sylfaenol. Yn benodol, cymwysterau a all hwyluso rheolaeth ar:
Drwy dargedu’r cymwysterau hyn a sicrhau y gellir eu cynnig i optometryddion ac optegwyr cyflenwi sy’n gweithio ym mhob clwstwr yng Nghymru, byddwn yn sicrhau cwmpas cenedlaethol, gan dargedu gostyngiad yn y galw am ofal eilaidd ledled Cymru.
Y nod yw sicrhau bod ymarferwyr sydd â chymwysterau mewn Rhagnodi Annibynnol ym mhob ardal glwstwr yng Nghymru; Glawcoma; Retina Meddygol; Golwg Gwan.
Y nod hirdymor yw lleihau’r pwysau ar wasanaethau gofal llygaid gofal eilaidd a sicrhau bod mwy o gleifion yn cael eu trin a’u rheoli’n nes at adref tra’n lleihau nifer y cleifion sy’n cael eu hanfon i ofal eilaidd gan optometryddion yng Nghymru.
Mae Addysg a Gwella Iechyd Cymru (AaGIC) yn cydnabod pwysigrwydd lleoliadau ôl-raddedig ym mhob sector. Mae cymwysterau uwch mewn Glawcoma a Rhagnodi Annibynnol yn hwyluso gwell gwasanaethau i gleifion mewn practisau optometreg. Er mwyn cyflawni'r cymwysterau hyn, mae angen lleoliadau ar fyfyrwyr ôl-raddedig.
Nodau'r arferion hyfforddi uwch (ATP) yw:
Mae mentora yn hwyluso DPP trwy rwydwaith o optometryddion profiadol sy'n tywys optometryddion sydd newydd gymhwyso. Mae mentora yn ystyried cwmpas eu hymarfer ar gyfer gofynion DPP yn ogystal â darparu cefnogaeth ac arweiniad. Mae cefnogaeth fentora yn cynnwys Mentor dynodedig a phlatfform ar-lein i greu portffolio a rhwydwaith cymorth cymheiriaid. Yn unol â hyn, mae'n ofynnol i optometryddion gael eu cefnogi pan fyddant yn ymgymryd â rolau clinigol ychwanegol ac, yn hanfodol, yn eu galluogi i ddod yn fwy medrus wrth reoli a derbyn risg glinigol.
Yn ôl ymchwil ddiweddar, mae’n bosibl y gall optometryddion sydd newydd gymhwyso or-gyfeirio. Ar adeg pan mae hyder a phrofiad clinigol yn dal i ddatblygu, gall llwyth gwaith cynyddol ar gymhwyster arwain at bwysau i wneud penderfyniadau
gwrthwynebus cyflym a mwy o risg, ac o ganlyniad, wneud y broses gyfeirio yn haws. Bydd Mentor, troi at rwydwaith cymorth cymheiriaid a chyfleoedd i gymryd rhan mewn adolygiad cymheiriaid yn magu hyder ac yn galluogi optometryddion sydd newydd gymhwyso i dderbyn lefel briodol o risg glinigol.
Mae Optometreg yn cymryd rôl gynyddol yng ngofal iechyd ein cleifion yng Nghymru. Ni fu erioed amser gwell i ddatblygu arweinwyr clinigol mewn optometreg, gydag integreiddio optometreg i raglenni arweinyddiaeth y GIG.
Er enghraifft, mae Cymrodoriaeth Hyfforddi Arweinyddiaeth Glinigol Cymru (WCLTF) a sefydlwyd yn 2013 wedi galluogi Cymrodyr i ymgymryd â rolau arwain yn GIG Cymru a Llywodraeth Cymru. Mae sefydliadau'r GIG yng Nghymru wedi ymgysylltu'n fawr ac wedi ymrwymo i broses WCLTF, gan gynnig prosiectau gwella ansawdd yn eu sefydliadau. Y nod yw i'r proffesiwn optometreg arwain trawsnewid y gweithlu clinigol a datblygu arweinwyr gofal iechyd y dyfodol i gefnogi gwasanaethau gofal llygaid ledled GIG Cymru.
Yn gynwysedig isod mae cyflwyniad Tim Morgan ynghylch sut y bydd contract newydd ar gyfer Optometreg yn cael ei ddefnyddio i wella gofal llygaid i gleifion a'u cynnwys yn ein penderfyniadau clinigol.
Traddodwyd y cyflwyniad hwn gan Tim Morgan, ein Cymrawd Hyfforddiant Arweinyddiaeth Glinigol Cymru AaGIC, ar 22 Medi 2021 ar gyfer sioe deithiol gydag Optometreg Cymru ar sail y newidiadau arfaethedig i’r contract gofal llygaid yng Nghymru.