Trawsnewid Gofal Sylfaenol yng Nghymru: Diweddariad ar gynnydd canol blwyddyn dau y cynllun gweithlu strategol ar gyfer gofal sylfaenol
Cyhoeddwyd: 18/12/2025
Mae'r Cynllun Gweithlu Strategol ar gyfer Gofal Sylfaenol (SWPPC), a ddatblygwyd gan Addysg a Gwella Iechyd Cymru (AaGIC) a'r Rhaglen Strategol ar gyfer Gofal Sylfaenol (SPPC) gyda phartneriaid, yn cryfhau ac yn cefnogi'r gweithlu gofal sylfaenol a chymunedol yng Nghymru. Drwy ganolbwyntio ar addysg, hyfforddiant, llwybrau gyrfa a recriwtio a chadw staff gwell, mae'r cynllun yn gosod cyfeiriad clir ar gyfer adeiladu gweithlu gofal sylfaenol cynaliadwy, tosturiol a medrus sy'n diwallu anghenion cymunedau ledled Cymru.
Mae'r cynllun yn nodi dros 50 o gamau gweithredu, sy'n cyd-fynd â'r Strategaeth Gweithlu genedlaethol ar gyfer Iechyd a Gofal Cymdeithasol ac mae'n anelu at gyflawni'r rhain dros gyfnod o bum mlynedd. Gan ddechrau yn 2024, gwelodd Blwyddyn Un gynnydd mawr o ran gosod sylfeini. Nawr yng nghanol yr ail flwyddyn, mae'r cynnydd yn parhau gyda 35 allan o 55 o gyflawniadau arfaethedig ar y gweill.
Dyma’r cyflawniadau a’r cynlluniau ar gyfer yr ail flwyddyn:
Lleihau anghydraddoldebau iechyd ledled Cymru
Mae AaGIC yn gweithio gyda phartneriaid i wella mynediad at ofal o safon mewn cymunedau difreintiedig a heb ddigon o wasanaethau. Bydd partneriaeth gryfach gydag Iechyd Cyhoeddus Cymru a Deep End Cymru yn gwella gallu'r gweithlu ac yn cefnogi gofal tecach ledled Cymru. Gyda gwaith newydd ar y gweill, gan gynnwys fframwaith hyfforddi cynhwysiant ac iechyd carchardai, bydd gweddill Blwyddyn Dau yn canolbwyntio ar adeiladu gweithlu medrus a gwydn i ddarparu gofal lle mae ei angen fwyaf.
Gwella gofal iechyd meddwl
Mae AaGIC yn cydweithio â phartneriaid i gryfhau cefnogaeth iechyd meddwl mewn gofal sylfaenol a chymunedol drwy roi’r sgiliau i ymarferwyr ddarparu gofal amserol o ansawdd uchel a lleihau’r pwysau ar wasanaethau arbenigol. Mae gwaith wedi dechrau ar ddatblygu'r Fframwaith Cymhwysedd Iechyd Meddwl ac ehangu'r Hwb Hyfforddiant ac Adnoddau Iechyd Meddwl gyda modiwlau e-ddysgu newydd wedi'u cynllunio. Mae adborth gan ddysgwyr hyd yn hyn yn dangos mwy o hyder wrth gefnogi cleifion, gydag un yn nodi, “Mae gen i well dealltwriaeth nawr o sut i ymdrin â’r pwnc hwn wrth siarad â chleifion.”
Datblygu'r gweithlu a chryfhau arweinyddiaeth
Gan aros yn hyblyg, mae cam gweithredu newydd wedi'i ychwanegu at y cynllun, Cam Gweithredu 19b, sef cynnig arweinyddiaeth ar gyfer y gweithlu gofal sylfaenol a chymunedol cyfan. Mae datblygu arweinyddiaeth yn cael ei gryfhau trwy ddadansoddiad o anghenion hyfforddi i ddeall beth sydd ei angen ar y gweithlu a'r rhwystrau i gael mynediad at gyrsiau. Mae dau garfan o’r Rhaglen Drochi Arweinyddiaeth Glinigol (CLIP) ar y gweill ac mae cwrs Arweinyddiaeth Glinigol Uwch byrrach yn cael ei ddatblygu ar gyfer cydweithwyr na allant ymrwymo i’r rhaglen lawn.
Mae AaGIC hefyd yn gwneud cynnydd da o ran datblygu'r gweithlu gofal sylfaenol a chymunedol trwy raglenni ymsefydlu a'r Fframwaith Rheolwr Practis newydd. Bydd pecyn cymorth i gefnogi cyflogwyr a rheolwyr i ddatblygu timau gwasanaeth meddygol cyffredinol amlbroffesiynol, ynghyd â chanllaw goruchwylio amlbroffesiynol, yn cael ei lansio erbyn mis Mawrth 2026.
Mae addysg a hyfforddiant yn parhau i fod yn flaenoriaethau allweddol, gyda chynlluniau ar gyfer tudalen lanio gofal sylfaenol a chymunedol amlbroffesiynol ar Y Tŷ Dysgu, y platfform e-ddysgu cenedlaethol ar gyfer GIG Cymru. Bydd hyn yn gwella mynediad at adnoddau, yn hybu hyder ac yn cefnogi canlyniadau gwell i gleifion.
Gwella sgiliau digidol
Mae cynllun i ddatblygu modiwlau e-ddysgu newydd ar gyfer gweithlu'r GIG ar lythrennedd data, diogelwch clinigol a llythrennedd iechyd digidol. Gan adeiladu ar y Fframwaith Gallu Digidol, bydd y cyrsiau hyn yn helpu staff i ddefnyddio offer digidol yn hyderus a darparu gofal mwy diogel, mwy effeithlon, sy'n canolbwyntio ar y person.
Amlygu atal
Mae atal yn parhau i fod yn ganolog i'r SWPPC, gyda gweithlu rhagweithiol, sy'n canolbwyntio ar y boblogaeth, yn helpu i leihau anghydraddoldebau ac atal cyflyrau hirdymor.
Yn dilyn llwyddiant Blwyddyn Un o ran cyflwyno hyfforddiant Lefel 2 Gwneud i Bob Cyswllt Gyfrif (MECC) i staff optometreg ar draws dau fwrdd iechyd, ym Mlwyddyn Dau, bydd y cynllun peilot yn cael ei ehangu'n genedlaethol. Mae mentrau fel hyn yn cyfrannu'n uniongyrchol at ganlyniadau iechyd a lles gwell i gleifion. Gallwch ddysgu mwy am y gwaith hwn drwy ymweld â gwefan AaGIC.
Blaenoriaethu cadw staff a chryfhau cynllunio’r gweithlu
Mae AaGIC yn cryfhau cadw staff a chynllunio'r gweithlu i helpu i adeiladu system gofal sylfaenol gynaliadwy o ansawdd uchel. Mae mentrau cadw staff yn cael eu hymgorffori ar draws yr holl raglenni datblygu ochr yn ochr â gwaith parhaus i wella piblinellau’r gweithlu. Mae cwmpasu ar y gweill i benderfynu a ellir cynnwys gofal sylfaenol yn Arolwg Staff GIG Cymru, a fydd yn darparu mewnwelediadau gwerthfawr i wella lles a chadw staff ymhellach.
Camau nesaf
Am weddill Blwyddyn Dau, bydd AaGIC yn canolbwyntio ar gamau gweithredu sy'n cefnogi Cymru Iachach, y Nod Pedwarplyg a blaenoriaethau cenedlaethol megis mynediad cyflymach at ofal a gwasanaethau cymunedol gwell wedi'u hintegreiddio. Bydd yn gweithio gyda Pherfformiad a Gwella’r GIG a phartneriaid i gyflawni ar draws pob maes rhaglen, ymgorffori gwaith sydd wedi’i gwblhau mewn arfer arferol a monitro cynnydd. Bydd AaGIC hefyd yn cynnwys gwerthusiad ym mhob cam gweithredu ac yn archwilio ffyrdd o fesur effaith gyffredinol y rhaglen ar ôl iddi gael ei gweithredu'n llawn.
Dywedodd Aideen Evans, Arweinydd Gweithredu Cynllun Gweithlu Strategol ar gyfer Gofal Sylfaenol:
"Rydym yn dechrau gweld arwyddion cynnar o'r gwahaniaeth y gall y gwaith hwn ei wneud, a wnaed yn bosibl oherwydd ymroddiad ac ymrwymiad staff a phartneriaid ar draws gofal sylfaenol a chymunedol." Rwy'n wirioneddol falch o sut mae pobl wedi ymgysylltu â'r cynllun hwn a'r egni maen nhw wedi'i gyfrannu ato. Wrth i ni edrych ymlaen, ein ffocws yw adeiladu ar y momentwm hwn a sicrhau ein bod yn mesur ac yn deall ein heffaith yn gyson, fel bod y gwelliannau a wnawn yn ystyrlon ac yn barhaol i'r bobl a wasanaethwn."
Am ragor o wybodaeth ewch i wefan AaGIC a thanysgrifiwch i gylchlythyr SWPPC AaGIC i gael y wybodaeth ddiweddaraf am gynnydd y cynllun.