Taro'r Tri! Llwyddiant AaGIC yng ngwobrau Coleg Gŵyr Abertawe

Yn ddiweddar, enillodd AaGIC nifer o wobrau mawreddog o gwmpas rheolaeth ac esblygiad ein gwasanaethau cyfieithu, yn arbennig, o gwmpas y ffordd rydym wedi integreiddio cynllun prentisiaeth i ddatblygu ein tîm.

Ond beth oedd y meddylfryd tu ôl i recriwtio cyfieithydd Prentis? Oes posibilrwydd ar gyfer rolau eraill o fewn AaGIC a thu hwnt?

Dyma rai o fy myfyrdodau a'r hyn rydw i wedi'i ddysgu dros y ddwy flynedd ddiwethaf o gwmpas y pwnc hwn.

Cytunir gan bawb fod yna brinder o gyfieithwyr ledled Cymru. Mae gofynion deddfwriaeth iaith Gymraeg wedi golygu bod y gofyniad cyfreithiol ar gyfer cyfieithu pob math o bethau megis adroddiadau, deunyddiau dysgu, e-byst, sleidiau powerpoint, llofnodion electronig, cylchlythyrau a phodlediadau; Mae bron pob math o gyfathrebu yr ydym yn ei anfon yn allanol i'r adeilad (ac ambell un yn fewnol hefyd!), wedi gwthio'r galw am gyfieithwyr i fyny'n esbonyddol.

Rwy'n gwybod fy mod i'n siarad dros fy nghyfoedion a'm cydweithwyr ar draws nid yn unig y GIG ond hefyd gweddill y sector cyhoeddus yng Nghymru pan ddywedaf fod y galw wedi saethu i fyny ym mhob maes ac mae dod o hyd i gyfieithwyr yn dasg galed iawn.

Er ei fod yn ofyniad cyfreithiol, yn AaGIC mae'n well gennym ni feddwl yma am y rhesymau REAL dros gyfieithu ein gwaith.  Daw llawer o'n hisraddedigion atom wedi derbyn eu haddysg drwy gyfrwng y Gymraeg; mae llawer o'n cydweithwyr ar draws y GIG yn gweithio mewn amgylcheddau sy'n siarad Cymraeg yn bennaf a daw llawer o'n "defnyddwyr terfynol" (gair arall eto am "glaf") o grwpiau agored i niwed lle mae'r Gymraeg yr unig ffordd effeithiol o gyfathrebu â nhw.

Felly, rydyn ni'n cyfieithu oherwydd ein bod ni'n gwybod bod cynnig deunydd i bobl yn iaith eu dewis yn y pen draw yn arwain at ganlyniadau clinigol ac addysgol gwell. Felly dyna pam mae angen mwy o gyfieithwyr.

Prin iawn yw'r llwybrau gyrfa, os o gwbl, i gyfieithwyr. Nid yw'n cael ei ddysgu fel pwnc mewn ysgolion, nid oes cyrsiau israddedig (sy'n canolbwyntio ar ymarfer) ynddo, ac mae'r mwyafrif o gyrsiau ôl-raddedig yn ddamcaniaethol, wedi'u hanelu o gwmpas athroniaethau cyfieithu, ieithyddiaeth a geiriaduraeth, cyrsiau sy'n dysgu pragmateg cyfieithu yn brin, gan arwain at ddim cadwyn gyflenwi amlwg o gyfieithwyr i fyd cyflogaeth.

Mae'r rhan fwyaf o gyfieithwyr hefyd yn gallu mynnu cyflog uwch nag ydyn ni'n ei dalu yn y GIG. Mae'r rhan fwyaf o rolau'r sector cyhoeddus o fewn 25 milltir i ni yn talu hyd at 33% yn fwy na'n cyflog lefel mynediad. Maen nhw hefyd yn gallu newid taliadau ar gyfer sgiliau premiwm ac fel corff cyhoeddus allwn ni ddim cystadlu ar gyflogau mewn gwirionedd. Felly, mae ceisio recriwtio cyfieithwyr profiadol yn waith anodd.

Felly, beth allwn ni ei wneud? Yr un peth yr ydym wedi'i wneud drwy agor y llwybr prentisiaeth yw darparu llwybr hyfforddi a gyrfa o ansawdd uchel go iawn i gyfieithwyr ysbrydoledig ac roedd hyn wedi ein harwain at sefyllfa lle gallwn ddenu, recriwtio, datblygu a chadw cyfieithwyr.

Mewn cydweithrediad â Choleg Gŵyr Abertawe Prentisiaeth Lefel Uwch Lefel 4, a Phrifysgol Aberystwyth rydym wedi nodi camau graddol yn yr MA Cyfieithu Proffesiynol. Mae hyn wedi caniatáu inni allu denu cyfieithwyr da iawn i'r mudiad a datblygu sgiliau ein Prentisiaid i lwyfan lle maen nhw'n dod yn gyfieithwyr cyflawn.

Mae hyblygrwydd gweithio hybrid ac union natur y swyddogaeth gyfieithu yn golygu ein bod wedi gallu cyflogi pobl mewn ffordd ystwyth. Mae'n rhaid i hyn fod yn strategaeth hirdymor, gan ddod o hyd i bobl frwdfrydig o bob oed (roedd ein dau brentis y tu hwnt i'r oed traddodiadol a phroffil profiad byd ehangach o brentisiaid) ac i weithio gyda nhw a'n partneriaid addysgol i roi llwybr hyfforddiant/ CPD/ gyrfa iddynt sy'n gwneud y profiad yn wirioneddol werth chweil i bob plaid.

Dyma a adnabyddodd Coleg Gŵyr Abertawe yn y dyfynnu a ddarllenwyd pan enillon ni'r wobr yn ddiweddar Cyflogwr Prentisiaeth y Flwyddyn yn y Gymraeg. 

Cydnabuwyd nad oeddem yn defnyddio Prentisiaethau fel ffordd o ddod o hyd i lafur rhad ond ymrwymo'n wirioneddol i geisio datblygu unigolion i weithwyr sydd wedi'u hyfforddi'n dda, wedi'u hysgogi'n dda ac wedi'u cyfarwyddo'n dda sy'n gweld caffael hyfforddiant a chymwysterau sy'n dechrau ar lefel Prentisiaeth fel llwybr gyrfa hyfyw a deniadol iddynt.

Dangosodd gwobrau unigol Cedron Siôn hefyd ei fod ef hefyd wedi gweithio'n hynod o galed i wneud y gorau o'r cyfleoedd a roddwyd iddo gan y coleg, ymdrechion yr oeddem yn AaGIC yn eu cydnabod cyn iddo gwblhau'r cymhwyster Prentisiaeth ffurfiol, drwy allu ei hyrwyddo i rôl gyfieithu sylweddol, llawn.

Mae gennym lawer i'w wneud o hyd o ran rhoi'r cynnig gwerthfawr a hanfodol hwn allan yna i ysgolion, colegau, y gweithle ac i'r cymunedau ledled Cymru, ond mae ein llwyddiannau hyd yma wedi bod yn galonogol tu hwnt.

Ar hyn o bryd rydym yn recriwtio trydydd Prentis i'r adran, yn yr hyn yr ydym yn gobeithio bydd yn stori lwyddiant eto, ac a fydd yn tanlinellu ymhellach bwysigrwydd, effeithiolrwydd a deniadolrwydd y llwybr gyrfa yn seiliedig ar Brentisiaeth wrth gyfieithu o fewn y GIG.