Croeso i Ganllaw Gwyrdd AHP. Mae'r adnodd hwn wedi'i gynllunio'n benodol ar gyfer gweithlu'r Proffesiwn Perthynol i Iechyd, gan gynnig arweiniad ar gofleidio arferion gofal iechyd cynaliadwy. I ddechrau darparu gofal iechyd cynaliadwy yn eich ymarfer clinigol dyddiol, archwiliwch ein gweithredoedd awgrymedig sydd wedi'u categoreiddio i lefelau efydd, arian ac aur. Am wybodaeth fanylach, sicrhewch eich bod yn gwylio'r fideo sy'n cyd-fynd.
Mae gofal iechyd cynaliadwy yn canolbwyntio ar wella ein hiechyd wrth amddiffyn y blaned a rheoli costau ym maes iechyd a gofal cymdeithasol. Drwy wneud newidiadau amrywiol yn ein harferion, gallwn gyflawni darpariaeth gofal iechyd mwy cynaliadwy. Mae hyn yn sicrhau gofal o safon yn awr ac ar gyfer cenedlaethau'r dyfodol.
Mae Llywodraeth Cymru wedi cyhoeddi deddfwriaeth allweddol a dogfennau ategol (Atodiad 1) i integreiddio cynaliadwyedd i weithrediadau craidd iechyd a gofal cymdeithasol yng Nghymru, gan sicrhau ymagwedd gytbwys at nodau iechyd, amgylcheddol ac economaidd. Mae Cynllun Cyflawni Strategol Datgarboneiddio GIG Cymru yn amlinellu camau i’r GIG gyflawni allyriadau carbon sero-net erbyn 2030, gan ganolbwyntio ar effeithlonrwydd ynni, lleihau gwastraff, a chaffael cynaliadwy.
Er mwyn i iechyd a gofal cymdeithasol gyrraedd y nodau hyn, mae angen i'r gweithlu ehangach ymgorffori arferion gofal iechyd cynaliadwy mewn gweithgareddau gwaith bob dydd. Yn anffodus, mae yna rhwystrau sefydledig sy’n lleihau gallu’r gweithlu ehangach i ddarparu gofal iechyd cynaliadwy. Mae'r rhwystrau hyn yn cynnwys adnoddau cyfyngedig a llai o ddealltwriaeth. Mae arolygon lleol a chenedlaethol a gwblhawyd gan weithlu AHP yng Nghymru yn cyd-fynd â’r sylfaen dystiolaeth hon.
Er mwyn mynd i’r afael â’r rhwystrau hyn, mae adnodd rhyngweithiol wedi’i ddatblygu i gefnogi arferion gofal iechyd cynaliadwy ar gyfer y gweithlu AHP. Profwyd bod adnoddau rhyngweithiol yn gwella darpariaeth gofal iechyd trwy ddarparu canllawiau, protocolau, rhestrau gwirio a deunyddiau addysgol. Mae astudiaethau wedi dangos bod adnoddau sydd wedi'u cynllunio'n dda yn gwella gwybodaeth a chanlyniadau cleifion.
Hwylusodd Addysg a Gwella Iechyd Cymru (AaGIC) grŵp llywio arbenigol i ystyried creu adnodd rhyngweithiol. Bwriad yr adnodd, o'r enw 'Canllaw Gwyrdd AHP', yw cychwyn llwybr y gweithlu tuag at ddarparu gofal iechyd cynaliadwy. Mae symud ymlaen drwy'r camau hyn yn adlewyrchu ymrwymiad i arferion gofal iechyd cynaliadwy ac yn cyfrannu at effaith fwy arwyddocaol.
Mae 'Canllaw Gwyrdd AHP' yn amlinellu 15 o gamau gweithredu, wedi'u categoreiddio i lefelau efydd, arian ac aur, ynghyd â'r adnoddau angenrheidiol ac astudiaethau achos i helpu i'w rhoi ar waith. Bydd cwblhau’r camau hyn a’u hymgorffori mewn ymarfer clinigol bob dydd yn:
|
Mae 'Canllaw Gwyrdd AHP' wedi'i werthuso'n gadarn gan glinigwyr i sicrhau bod yr adnodd terfynol yn bodloni ei nod o wella gwybodaeth a hyder wrth ddarparu arferion gofal iechyd cynaliadwy (Atodiad 2).
I grynhoi, mae Canllaw Gwyrdd AHP yn ceisio rhoi’r offer a’r wybodaeth angenrheidiol i’r gweithlu AHP i ddarparu gofal iechyd cynaliadwy.
Gweithredoedd | Manylder | Adnoddau |
3 munud: Fideo Addysg |
Mae'r fideo 3 munud hwn ar AHP sy'n mynd i'r afael â newid yn yr hinsawdd ac Anghydraddoldebau iechyd yn ffordd wych o wella'ch dealltwriaeth o Ofal Iechyd Cynaliadwy. | Fideo addysg |
3 munud: Cyfrifiannell Ôl Troed Personol |
Mae defnyddio cyfrifiannell ôl troed carbon personol yn helpu pobl i ddeall eu hôl troed carbon, nodi meysydd lle gallant leihau allyriadau, a lleihau newid yn yr hinsawdd gartref ac yn y gwaith. |
WWF cyfrifiannell (3 mun) Cyfrifiannell Arwr Hinsawdd (5 mun) |
3 munud: Cymerwch yr Addewid |
Mae Gadewch i Ni Beidio Gwastraffu yn rhaglen arloesol i gefnogi lleihau gwastraff a datgarboneiddio gofal iechyd yng Nghymru. Ewch i'w gwefan, cliciwch ar "Ymunwch â'r Rhwydwaith" i wneud addewid a dechrau gweithredu. | Cymerwch yr Addewid |
Cyswllt â Hyrwyddwr Gwyrdd a Rhwydweithiau |
Gweithio gyda hyrwyddwyr gwyrdd, grwpiau lleol a rhwydweithiau i wneud y mwyaf o ymdrechion i ddarparu arferion Gofal Iechyd Cynaliadwy. |
Grwpiau Byrddau Iechyd Lleol: Rhwydweithiau Cenedlaethol: |
Ymgyrch Diffodd |
Mae ymgyrchoedd "diffodd" yn atgoffa pobl i ddiffodd goleuadau, cyfrifiaduron ac offer pan nad ydynt yn eu defnyddio. Mae'r newidiadau bach hyn yn ein harferion dyddiol yn helpu i arbed ynni a'r amgylchedd. |
Astudiaethau achos Ymgyrch 'Diffodd' Bwrdd Iechyd Hywel Dda: Ymgyrch Llywodraeth Ynys Jersey: Adnoddau Poster: Sticeri: Arbedwr sgrin: |
Lawrlwythiadau:
Gweithredoedd | Manylder | Adnoddau |
30 munud: Hyfforddiant Ar-lein 'Adeiladu GIG Sero Net' |
Mae'r hyfforddiant hwn yn codi ymwybyddiaeth o'r argyfwng hinsawdd, pam ei fod yn bwysig i iechyd, a sut mae gofal iechyd yn cyfrannu ato. Mae astudiaethau achos yn dangos sut y gall arferion clinigol leihau carbon, costau a gwastraff, tra'n gwella gofal. |
|
'Canllaw Gwyrdd AHP' i Agenda Cyfarfodydd Lleol |
Mae ychwanegu 'Canllaw Gwyrdd AHP' i'ch agenda cyfarfodydd lleol yn gam gwych tuag at hyrwyddo Gofal Iechyd Cynaliadwy. Cliciwch isod am gyngor ar sut y gallwch ei ymgorffori'n effeithiol yn eich cyfarfod Mae ychwanegu 'Canllaw Gwyrdd AHP' at eich agenda cyfarfod lleol yn gam gwych tuag at hyrwyddo cynaliadwyedd ac arferion ecogyfeillgar. Dyma sut y gallwch chi ei ymgorffori'n effeithiol yn eich cyfarfod.
Trwy ddilyn y camau hyn, gallwch ymgorffori Canllaw Gwyrdd AHP yn effeithiol yn agenda eich cyfarfod lleol a chymryd camau ystyrlon tuag at hyrwyddo cynaliadwyedd o fewn eich ymarfer clinigol. |
|
Ychwanegu Gofal Iechyd Cynaliadwy at Sefydlu Lleol |
Mae ychwanegu Gofal Iechyd Cynaliadwy at sesiynau sefydlu lleol yn codi ymwybyddiaeth ac arferion ecogyfeillgar o fewn y GIG. Mae hefyd yn meithrin diwylliant o gyfrifoldeb ac arloesedd, gan arwain yn y pen draw at lai o ôl troed carbon a gwell canlyniadau i iechyd y cyhoedd. |
Bydd ychwanegu'r adnoddau isod yn helpu i greu cyfnod sefydlu lleol effeithiol.
Posteri / Arbedwyr Sgrin:
|
Ymgyrchoedd Trafnidiaeth Actif |
Gall cludiant llesol i ac o'r gwaith, megis beicio neu gerdded, leihau allyriadau carbon a hybu iechyd gweithwyr. Gall gweithredu mentrau i leihau trafnidiaeth tra yn y gwaith hefyd gael effaith fawr. |
Pŵer pedal ar gyfer darparu gofal iechyd glanach: Cyflwyno cerbydau trydan y gwasanaeth ambiwlans: Cyflwyno cerbydau trydan gofal cymunedol: Defnydd cerbydau trydan gwasanaethau gofal sylfaenol cymunedol: Hybu teithio iach a chynaliadwy ym Manceinion: |
Lleihau Gwastraff ac Ailgylchu |
Gall lleihau gwastraff a mynd ati i ailgylchu lleihau effaith amgylcheddol ein harferion clinigol yn y GIG yn sylweddol. Edrychwch ar yr astudiaethau achos a'r adnoddau hyn i'ch helpu i gwblhau'r cam hwn. |
Lleihau pecynnau bwyd: Lleihau gwastraff bwyd: Lleihau papur: Cyngor ailgylchu’r GIG: Camau i leihau gwastraff ar gyfer AHPs: Comisiwn Bevan: Peidio â Gwastraffu: |
Lawrlwythiadau:
Gweithredoedd | Manylder | Adnoddau |
Sgyrsiau Cleifion |
Gall cymryd rhan mewn sgyrsiau gyda chleifion am Ofal Iechyd Cynaliadwy godi ymwybyddiaeth o effaith amgylcheddol arferion clinigol tra'n tynnu sylw at y manteision posibl, megis lleihau gwastraff, gwella effeithlonrwydd adnoddau, a hyrwyddo cymunedau iachach. |
Adnoddau Gwneud Penderfyniad ar y Cyd: Gwneud i Bob Cyswllt Gyfrif: Cyfres podlediadau i hwyluso sgyrsiau gyda chleifion yng Nghymru: Podlediad penodol ar sgyrsiau gyda chleifion: |
Prosiectau Gwella Ansawdd: e.e. Clinigau Rhithwir |
Mae cwblhau prosiect gwella ansawdd cynaliadwy yn golygu integreiddio arferion ecogyfeillgar i weithrediadau gofal iechyd tra'n gwella gofal a chanlyniadau cleifion yn barhaus. |
Edrychwch ar dudalen astudiaeth achos Y Ganolfan Gynaliadwyedd: Dyma rai enghreifftiau AHP o dudalen astudiaeth achos Y Ganolfan Gynaliadwyedd: Therapi llaw:
Astudiaethau Achos Eraill Adsefydlu cardiaidd: Rhyddhau Cynnar Strôc: Darparu gofal llygaid cynaliadwy: Gwasanaethau adsefydlu cymunedol yr ysgyfaint: Brysbennu dros y ffon: Dieteteg - Prosiect Deiet: Fideo gwella ansawdd i ddechrau: Canllaw cam wrth gam gwella ansawdd i gefnogi eich prosiect: Ffrydiau ariannu posib: Cystadleuaeth Tîm Gwyrdd – cael cydnabyddiaeth i’ch prosiect: |
Caffael Eco-gyfeillgar |
Gall defnyddio arferion caffael ecogyfeillgar mewn gofal iechyd leihau'reffaithamgylcheddol drwy ddod o hyd i gynnyrch a gwasanaethau sy'n gynaliadwy, gan arwain at arbedion cost, gwell canlyniadau i gleifion, ac amgylchedd iachach i bawb. |
Astudiaethau Achos Dieteg – caffael atodol effeithlon: Caffael cynaliadwy yn y gweithle: Caffael Eco-gyfeillgar - Adnoddau Bydd gan y rhan fwyaf o grwpiau Gwyrdd gysylltiadau â gwasanaethau caffael. Ymunwch â'ch grŵp gwyrdd lleol i ddechrau cydweithio â gwasanaethau caffael. |
Lleihau Plastigau Defnydd Un-tro |
Mae lleihau plastigion defnydd un-tro o fewn y GIG yn lleihau effaith amgylcheddol ond mae hefyd yn meithrin system gofal iechyd iachach a mwy cynaliadwy ar gyfer cleifion a chlinigwyr. Cliciwch yma i weld astudiaethau achos. |
Astudiaethau Achos Lleihau Plastigau Defnydd Un-tro Ymgyrchoedd ‘gloves off’: Adnoddau Fideo gwella ansawdd i ddechrau: Canllaw cam wrth gam gwella ansawdd i gefnogi eich prosiect: Ffrydiau ariannu posib: Cystadleuaeth Tîm Gwyrdd – cael cydnabyddiaeth i’ch prosiect: |
Dychwelyd Offer |
Gall dychwelyd ac ailddefnyddio offer leihau effaith amgylcheddol ein hymarfer clinigol yn y GIG yn sylweddol. Cliciwch yma i weld astudiaethau achos. |
Astudiaethau Achos Bwrdd Iechyd Prifysgol Caerdydd a'r Fro - Ailgylchu Cymhorthion Cerdded: Cynllun ailddefnyddio cymhorthion cerdded Great Ormond Street: ICB Swydd Gaer a Glannau Mersi - Gwasanaeth Offer Cymunedol: GIG yr Alban: Atgyweirio ac ailddefnyddio cymhorthion cerdded: Adnoddau Mae gwefan Healthwatch yn enghraifft dda o sut i ymgysylltu â phobl i gynyddu dychweliad offer. Fideo gwella ansawdd i ddechrau: Canllaw cam wrth gam gwella ansawdd i gefnogi eich prosiect: Ffrydiau ariannu posib: Cystadleuaeth Tîm Gwyrdd – cael cydnabyddiaeth i’ch prosiect: |
Lawrlwythiadau:
Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015: Mae’r ddeddf hon yn ei gwneud yn ofynnol i gyrff cyhoeddus, gan gynnwys y GIG, ystyried effaith hirdymor eu penderfyniadau a gweithio tuag at nodau datblygu cynaliadwy fel Cymru iachach, fwy gwydn, sy’n gyfrifol yn fyd-eang.
Deddf yr Amgylchedd (Cymru) 2016: Sefydlu fframwaith ar gyfer rheoli adnoddau naturiol yn gynaliadwy, gosod targedau ar gyfer lleihau allyriadau nwyon tŷ gwydr, sy’n effeithio ar weithrediadau a seilwaith y GIG.
Deddf Iechyd y Cyhoedd (Cymru) 2017: Yn pwysleisio mesurau ataliol a mentrau iechyd y cyhoedd i leihau'r baich ar wasanaethau gofal iechyd a hyrwyddo cynaliadwyedd hirdymor.
Deddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014: Yn annog ymagwedd fwy integredig a chynaliadwy at iechyd a gofal cymdeithasol, gan hybu lles a lleihau dibyniaeth ar wasanaethau meddygol.
Cynllun Cyflawni Strategol Datgarboneiddio GIG Cymru 2021: Mae’r cynllun hwn yn amlinellu camau i’r GIG gyflawni allyriadau carbon sero-net erbyn 2030, gan ganolbwyntio ar effeithlonrwydd ynni, lleihau gwastraff, a chaffael cynaliadwy.
Cymru Iachach: Ein Cynllun ar gyfer Iechyd a Gofal Cymdeithasol: Mae’r cynllun hwn yn hyrwyddo gwasanaethau iechyd a gofal cymdeithasol integredig sy’n gwella llesiant cymunedol, yn lleihau effaith amgylcheddol, ac yn sicrhau effeithlonrwydd adnoddau hirdymor.
Er mwyn pennu a yw Canllaw Gwyrdd AHP yn cefnogi’r gweithlu’n effeithiol, cynhaliodd AaGIC brofion defnyddwyr a defnyddioldeb. Roedd y broses hon yn golygu cael adborth gonest gan y gweithlu AHP cyn ac ar ôl iddynt gwblhau dau neu dri cham gweithredu yn y Canllaw Gwyrdd AHP.
Ffigur 1: Lefel dealltwriaeth o ofal iechyd cynaliadwy cyn ac ar ôl cwblhau 2 - 3 tasg ar y Canllaw Gwyrdd AHP.
Ffigur 2: lefel hyder wrth ddarparu gofal iechyd cynaliadwy cyn ac ar ôl cwblhau 2 - 3 tasg ar Ganllaw Gwyrdd AHP.
Ffigur 3: lefel hyder wrth ddod o hyd i adnoddau perthnasol i gefnogi darparu gofal iechyd cynaliadwy cyn ac ar ôl cwblhau 2 - 3 tasg ar Ganllaw Gwyrdd AHP.
Cymdeithas Feddygol Prydain (2023), Angen mwy o gefnogaeth i helpu'r GIG i gyrraedd sero net. Ar gael o: https://www.bma.org.uk/what-we-do/population-health/protecting-people-from-threats-to-health/more-support-needed-to-help-the-nhs -cyrraedd-net-sero. [Cyrchwyd 22 Mawrth 2023.]
Charlesworth, K., Ray, S., Pennaeth, F. a Pencheon, D. 2012), ‘Developing an environmentally sustainable NHS: outcomes of implementing an educational intervention on sustainable health care with UK public health registrars’. New South Wales Public Health Bulletin, Vol, 23. No, 2, pp. 27. DOI: https://doi.org/10.1071/nb11018.
Dunphy, JL (2013), ‘Enhancing the Australian healthcare sector’s responsiveness to environmental sustainability issues: suggestions from Australian healthcare professionals’. Australian Health Review, Vol. 37, No. 2, p.158. DOI: https://doi.org/10.1071/ah11108.
Lorenzoni, I., Nicholson-Cole, S. and Whitmarsh, L. (2007), ‘Barriers perceived to engaging with climate change among the UK public and their policy implications’. Global Environmental Change, Vol, 17. No, 3. pp.445–459. DOI: https://doi.org/10.1016/j.gloenvcha.2007.01.004.
Met Office (2022), What is climate change? Ar gael o: https://www.metoffice.gov.uk/weather/climate-change/what-is-climate-change. [Cyrchwyd 22 Mawrth 2024.]
The Intergovernmental Panel on Climate Change (2023), Sixth Assessment Report. Ar gael o: https://www.ipcc.ch/assessment-report/ar6/. [Cyrchwyd 12 Mawrth 2024.]
The UK Health Alliance on Climate Change (2023), Declare that the climate emergency is a health emergency. Ar gael o: https://ukhealthalliance.org/about/our-commitments/declare-that-the-climate-emergency-is-a-health-emergency/. [Cyrchwyd 5 Ebrill 2024.]
Wicklum, SC, Nuique, K., Kelly, MA, Nesbitt, CC, Zhang, JJ a Svrcek, CP (2023), ‘Greening Family Medicine clinic operations and clinical care, where do we start? A scoping review of toolkits and aids’, Family Practice, Vol. 40, No. 3, pp. 473-485. DOI: https://doi.org/10.1093/fampra/cmad006.
Yamada, J., Shorkey, A., Barwick, M.A., Widger, K. a Stevens, BJ (2015), ‘The effectiveness of toolkits as knowledge translation strategies for integrating evidence into clinical care: a systematic review’, BMJ Open, Vol. 5, No. 4. DOI: https://doi.org/10.1136/bmjopen-2014-006808.